OKUL KÜTÜPHANELERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- Bu Yönetmeliğin amacı, Türk millî eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda; okuma kültürü kazanmış, öğrenmeye ve araştırmaya açık, okuma, konuşma, dinleme ve yazmada yetkin, millî kültüre ve ahlâka duyarlı; yazılı, basılı ve dijital bilgi kaynaklarından yararlanabilen öğrenenlerin yetişmelerine yardımcı olmak için okul kütüphaneleri ile ilgili düzenlemeleri yapmak ve standartları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- Bu Yönetmelik, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî/özel örgün ve yaygın eğitim kurumlarında oluşturulan okul kütüphanelerinin kuruluş, işleyiş, personeli, yazılım, donanım, kitap, e-kaynaklar ve diğer eğitim araçları ile ilgili iş ve işlemlere ait esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönerge, 24 /06/ 1973 tarihli ve 14574 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Millî Eğitim Temel Kanunu’na dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- Bu Yönergenin uygulanmasında;
- Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,
- Genel Müdürlük: Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
- Müdür: Bakanlığa bağlı resmî/özel örgün ve yaygın eğitim kurumları müdürlerini,
- Alan: Ortaöğretim kurumlarında okul türleri dikkate alınarak belirli bir konu, disiplin veya meslek alanına odaklanmış, o alandaki kaynakları içeren, öğrenenlerin ihtiyaçlarına yönelik düzenlenmiş kütüphane bölümünü,
- Kaynak: Kültür yayınları ve süreli yayınlar ile okul türü, alanları, okuyucu kitlesi dikkate alınarak temin edilmiş basılı bilgi kaynaklarını, elektronik veri tabanlarını, elektronik kitapları, elektronik dergileri ve dijital görsel-işitsel materyalleri,
- Kütüphane: Bütün eğitim kurumlarında öğrenen ve öğretmenlerin farklı konularda kitaplara, dergilere, referans kaynaklarına ve dijital materyallere ulaşmasına imkân sağlayan yazılı ve dijital kaynağın yer aldığı birimi,
- Kütüphaneci: Lisans düzeyinde kütüphanecilik eğitimi almış personeli,
- Kütüphaneden sorumlu öğretmen: Kütüphanecinin atanamadığı durumlarda okul yönetimince görevlendirilen kütüphanecilik kursu almış öğretmeni yoksa öğretmenler kurulunca belirlenecek öğretmeni,
- Okul/kurum: Bakanlığa bağlı resmî/özel örgün ve yaygın eğitim kurumlarını,
- Otomasyon sistemi: Kaynakların yönetimi, paylaşımı ve kaynaklardan faydalanma işlemlerinin dijital ortam üzerinden yapılmasını sağlayan sistemi,
- Öğrenen: Örgün ve yaygın eğitimde, işbaşında veya serbest öğrenme ortamlarında bir eğitici eşliğinde veya yalnız olarak bilgi, beceri ve yetkinliklerini geliştirmeye devam eden bireyi,
- Eğitim Aracı: Öğretim programlarının amaçlarının gerçekleştirilmesinde yararlanılabilecek basılı olan veya olmayan eseri,
- Seçim ve Ayıklama Komisyonu: Kaynakların seçimi, sağlanması ve ayıklanması işlemlerini yürütecek; ilçe millî eğitim şube müdürünün başkanlığında okul/kurum müdürü, kütüphaneden sorumlu okul/kurum müdür yardımcısı, kütüphaneci/kütüphaneden sorumlu öğretmen, zümre başkanları, kütüphanecilik kulübü danışman öğretmeninden oluşan komisyonu,
- Sınıf kitaplığı: Okul öncesi eğitim kurumları ile ilkokul sınıflarında oluşturulan, sınıf öğretmeninin sorumluluğunda olan ve sınıf seviyesine uygun yazılı ve dijital kaynakların yer aldığı kitaplığı,
ifade eder.
Kuruluş
MADDE 5- Bu Yönetmeliğin amacını gerçekleştirmek üzere okul/kurumlarda okul kütüphanesi ve okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokullarda sınıf kitaplığı kurulur. Ayrıca ihtiyaç durumunda gezici kütüphaneler oluşturulur. Kütüphaneler için oluşturulan mekânlar amacı dışında kullanılamaz.
Kütüphanelerin düzenlenmesi
MADDE 6- Kütüphanelerde, sınıf kitaplıklarında, okul türü dikkate alınarak oluşturulacak alanlarda ve gezici kütüphanelerde uygulanacak standartlar yönerge ile belirlenir. Resmî/özel örgün ve yaygın eğitim okul/kurumlarında oluşturulacak olan kütüphaneler öncelikle okul/kurumlara ait ilgili mevzuat doğrultusunda yürütülür.
İKİNCİ BÖLÜM
Personel ve Standartlar
Atama veya görevlendirme
MADDE 7- (1) Madde 2 ve Madde 26’nın 3. Bendinde yer alan standartlara göre okul kütüphanelerine bir kütüphaneci atanır. Kütüphanecinin atanamadığı durumlarda valilikçe Türk dili ve edebiyatı veya Türkçe alanlarından öncelikli olarak norm kadro fazlası öğretmenlerden görevlendirme yapılabilir. Kütüphanecinin atanamadığı veya valilikçe görevlendirmenin yapılamadığı durumlarda okul/kurum yönetimince kütüphanecilik kursu almış bir öğretmen yoksa öğretmenler kurulunca belirlenecek bir öğretmen kütüphaneden sorumlu öğretmen olarak belirlenir. Kütüphaneciye/kütüphaneden sorumlu öğretmene yardımcı olmak üzere okul/kurum müdürlüğünce bir memur görevlendirilir. Öğretmen ve memurun okul yönetimince kütüphanecilik ile ilgili hizmet içi eğitime katılmaları sağlanır.
- Kütüphane personeli sayısı ve nitelikleri aşağıdaki tabloya göre
Hizmet verilen kişi sayısı |
Yeterli |
Standart |
0-500 |
1 Kütüphaneci |
1 Kütüphaneci |
1 Kütüphane personeli |
||
500-1.000 |
2 Kütüphaneci |
2 Kütüphaneci |
1 Kütüphane personeli |
||
1.000-1.500 |
2 Kütüphaneci |
1 Kütüphane Müdürü |
1 Kütüphane Personeli |
2 Kütüphaneci |
|
1 Kütüphane personeli |
||
1.500’den fazla |
1 Kütüphane Müdürü |
1 Kütüphane Müdürü |
2 Kütüphaneci |
3 Kütüphaneci |
|
1 Kütüphane Personeli |
1 Kütüphane personeli |
- Kütüphaneciye ve kütüphanede görevlendirilen personele görev
Kütüphanecinin/kütüphaneden sorumlu öğretmenin görevleri
MADDE 8- (1) Kütüphaneci veya kütüphaneden sorumlu öğretmen, okul kütüphanelerini ve kütüphane içerisinde oluşturulan alanları aşağıda belirtilen esaslara göre düzenler ve yönetir:
- Kütüphaneye sağlanan kaynakların gerekli kayıtlarını tutar ve kaynaklardaki bilgilere sağlıklı erişim için bibliyografik kimlikler hazırlar. Bu işlemler için Bakanlıkça belirlenen kataloglama ve sınıflama sistemini kullanır. Katalogları; yazar adı, kaynak adı ve konularına göre alfabetik olarak düzenler.
- Kitap, süreli yayınlar ve diğer kaynakları düzenler, kataloglama ve envanteri takip ederek koleksiyon yönetimini yapar.
- Okuma kültürünü oluşturmaya yönelik etkinlikler düzenler.
- Araştırma yapma, yazılı, basılı ve dijital kaynaklara erişme ve bunları kullanmada öğrenenlere rehberlik eder.
- Okul türü, alanları, okuyucu kitlesi dikkate alınarak etkinlikler planlar ve bu etkinliklerin gerçekleştirilmesini sağlar.
- Çalışma takvimine göre planlanan etkinliklerde sınıf rehber öğretmenleri, alan öğretmenleri ve diğer öğretmenlerin planlamaları doğrultusunda iş birliği yapar.
- Kütüphane materyallerini korur, ödünç verme işlemlerini yönetir ve kitapların kütüphaneye iade edilmesini takip eder.
- Kütüphane kaynaklarının tespiti ve seçimi amacıyla Seçim ve Ayıklama Komisyonu ile iş birliği yaparak kütüphane kaynaklarını günceller.
- Kitap okumanın okul başarısına ve hayat becerilerine yansımalarını içeren verileri, araştırmaları, kütüphanede gerçekleştirilen faaliyetleri ve bunlarla ilgili raporları okul yönetimi, öğretmenler, öğrenenler ve velilerle paylaşır.
Teknik hizmetler
MADDE 9- (1) Teknik hizmetler, kütüphane kaynaklarının;
- Seçimi ve sağlanması,
- Düzenleme, kataloglama ve sınıflandırılması,
- Bakım, onarım ve güncelliğini yitiren kaynakların ayıklanması, İşlemlerinden oluşur.
(2) Birinci fıkrada yer alan iş ve işlemler Bakanlıkça belirlenen kütüphane otomasyon sistemi üzerinden yürütülür.
Alan
MADDE 10-
- Kütüphane alanı kurumun yerleşim planında kolay ulaşılabilir konumda, bilgisayar düzenekli, internet bağlantılı, grup çalışmasına ve bireysel çalışmaya uygun planlanacak, aydınlatma ve ısıtma sistemine sahip olacaktır.
- Kütüphane için ayrılacak alan; 300 öğrenen kadar 150 m² alan, 301 – 2000 öğrenene her bir öğrenen için 0.56 m² alan ayrılmalıdır. (Örneğin; 400 öğrenen için 400X0.56=224 m²)
- Kütüphanelerin aydınlatmasında LED paneller kullanılmalıdır.
- Enerji, data ve telefon prizleri ve diğer tesisat elemanlarının yerleşimi tasarıma uygun bir şekilde Genel Müdürlük tarafından gerekli yönlendirmeler yapıldıktan sonra tesis
- Kütüphane olarak belirlenen alan yangın güvenliği için önlemler alınmış olmalıdır.
- Yangın alarm tesisatına optik duman dedektörü eklenir. Yangın sisteminin mevcut olmadığı durumlarda ise konvansiyonel kablosuz yangın alarm sistemi tesis edilir.
- Kütüphanede acil çıkış gereksinimleri için yönlendirici işaret levhaları bulunmalıdır.
- Kütüphane alanlarının uygunluğundan (kat, metrekare, öğrenen sayısı) okul idaresi, il ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri sorumludur.
- Engelli öğrenenlerin kütüphanelerden faydalanabilmeleri için fizikî şartların iyileştirilmesi yönünde gerekli tedbirler alınır.
- Okulun ana girişinden kütüphaneye kadar yönlendirici işaret levhaları ve ayak izleri
(tavanda, duvarda veya zeminde) bulunur.
- Kütüphane, öğrenenlerin psikolojik yapısı üzerinde olumlu yönde etki bırakacak estetik biçimde tasarlanır.
- Kütüphanede okul topluluğu ve öğrenenler için yeterli okuma, çalışma, dinleme ve izleme, proje hazırlık ve bireysel öğrenme ortamları ve ayrıca kaynaklar ve ekipman için depolar olur.
- Kütüphane, bireysel öğrenmelere fırsat verecek, proje ve araştırma çalışmalarına uygun olacak şekilde donatılır.
- Kütüphanede öğrenenlerin ve personelin kullanabilmesi için kitapların ve diğer kaynakların sergilenebileceği alanlar bulunur.
Donanım
MADDE 11- Kütüphane alan ve görsel iletişim araçları standartları
- Kütüphanede bulundurulacak görsel iletişim araçlarının sayısı, fiziki kapasite, öğrenenve okul topluluğu üyelerinin sayısı dikkate alınarak belirlenir.
- Kütüphanede bulundurulacak görsel iletişim araçlarının sayısı, fiziki kapasite,öğrenen vepersonel sayısı dikkate alınarak belirlenir.
- Kütüphane Alanı:
- 300 öğrenen kadar 150 m²
- 301 – 2000 öğrenene, her bir öğrenen için 56 m². (Örneğin; 400 öğrenen için 400X0.56=224 m²)
- Mobilya
- Banko (Referans ve ödünç verme hizmeti için) Görevli masası,
- Masalar grup çalışması için birleştirilme imkânı veren modüler formda olmalıdır ve köşe kenarları oval (radüslü) olmalıdır. (en fazla 4 kişilik, uygun büyüklükte) Masa tablası ölçüsü ilkokullarda 80x80 cm, ortaokullarda ve liselerde 85x85 cm olmalıdır.
- 500 öğrenene kadar, 40 öğrenenin aynı anda çalışmasına uygun sayıda masa vesandalye,
- 501-999 öğrenene kadar, a bendindeki sayıya %8'lik ek çalışma masası ve sandalye,
- 1000 –1999 öğrenene kadar, b bendindeki sayıya %7'lik ek çalışma masası vesandalye,
- 2000 ve daha fazla öğrenen için c bendindeki sayıya %5'lik ek çalışma masası ve sandalye olacak şekilde belirlenir.
- Sandalye (yaş gruplarına göre uygun büyüklükte)
- Raflar (özelliker Madde-12’de belirtilmiştir)
- Bilgisayar masaları
- Kitap taşıma etajeri,
- Yeterli sayıda elektrik prizi, ağ ve Internet bağlantısı. İç mekan içinde, temel işlevselalanlarda organize edilir.
- Ödünç verme, iade alanı
- Kütüphane ofisi, çalışma odası
- Referans alanı
- E-kaynaklar için çalışma alanı
- Depo
5. Bilgisayar alt Yapısı
- Kütüphanelerde kullanılacak bilgisayar donanımları hem taşınabilir olması hem kablo kalabalığının olmaması hem de kütüphane tasarımına daha uygun olması nedeniyle Monitör Bilgisayar (All - in - One PC) olmalıdır. 1.000 öğrenene kadar 12 bilgisayar, 2.000 öğrenen için ise 24 bilgisayar olmalıdır.
- Kablosuz internet bağlantısı
MADDE 12- Kütüphane Raf düzenlenmesinde aşağıdaki bilgiler esas alınır.
- Raflar Evrensel Tasarım İlkeleri ile birlikte Okul Kütüphaneleri İlke ve Standartlarınauygun olarak düzenlenir.
- Raflar güvenlik sorunu oluşturmayacak şekilde konumlandırılır.
- Rafların yüksekliği hizmet verilen öğrenim kademesine göre belirlenmelidir. İlkokul ve ortaokul için raf yüksekliği maksimum 120 ile 150 cm arasında, lise için ise maksimum 180 cm. olmalıdır.
- Rafların derinliği 25 , uzunluğu 80-90 cm. olmalıdır.
- Raf ünitelerinin önlerinde aralarında en az 100 cm dolaşım alanı olmalıdır.
- Resimli çocuk kitapları için kitap kutuları; büyük boyutlu kitaplar için yüksek raflar kullanılmalıdır. Ayrıca ciltsiz kitap rafları kullanılmalıdır.
- Basılı kaynaklar için raf alanları (her 25, 30 kitap için 90 raf)
- Raf ihtiyaçlarını hesaplama formülü: Doğrusal depolama ayağı =depolanacak öğe sayısı ÷ (bölünerek) 30 cm. raf başına öğe sayısı (2/3 si dolu).
- Veya aşağıdaki hesaplama yöntemi kullanılır:
- Resimli kitaplar: 30 ye 20 kitap / raf uzunluğu başına 60 kitap;
- Standart boyut: 30 ye 10 kitap / raf uzunluğu başına 30 kitap;
- Referans kitapları: 30 ye 6 kitap / raf uzunluğu başına 18 kitap.
- Kütüphane Yönlendirmeleri için aşağıdaki bilgiler esas alınır.
- Konum işaretleri: Görülebilecekleri ve dikkat çekebilecekleri yükseklikte
- Mesaj: Kısa olmalı, çoğu insanın anlayacağı terimler kullanılmalı ve olumlu mesaj içerir.
- Semboller: Basit, etkili ve kolay anlaşılır semboller kullanılır. İyi bir sembolün ne zaman kullanıldığını anlamak için herhangi bir dil engeli yoktur.
- Renk: Kombinasyonlar ve kontrast okunabilirliği Kitaplıklardaki işaret sistemlerinden aşağıdaki liste, en görünür renk kombinasyonlarıdır.
- Siyah üzerine Sarı Mavi üzerine Sarı Beyaz üzerine Mavi
- Siyah üzerine Beyaz Yeşil üzerine Beyaz Beyaz üzerine Yeşil
- Sözcükler: Sözcükler arasındaki boşluk miktarıda, okunabilirliği etkiler; yazının kenarlarının etrafındaki alan, arka plan renginin mesajı çerçevelemesine izin verir. Bu, dikkat çekmeye ve okunabilirliği artırmaya yardımcı olur.
- Dayanıklılık: Laminasyonlu poster ve tabelalar yırtılmayı önler ve daha uzun ömürlü olmasını sağlar.
MADDE 13- Okul Kütüphanelerinde kullanılacak yukarıda belirtilen donanım araçlarının standart hale getirilen imalat resimleri Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığından temin edilir.
Kaynak seçimi
MADDE 14- (1) Kütüphane kaynaklarının tespiti ve seçimi için Seçim ve Ayıklama Komisyonu, ilçe millî eğitim şube müdürü başkanlığında kurulur. Şube müdürünün katılamadığı durumlarda okul müdürü komisyona başkanlık eder. Komisyon tarafından seçilen kaynaklar öncelikle;
- Türk millî eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun,
- Öğrenenlerin yaş ve gelişim düzeylerine uygun,
- Millî, manevi, kültürel, ahlâki ve insani değerlere uygun,
- Öğrenenlerin beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı bir kişiliğe sahip olmalarını destekleyici,
- Türkçenin doğru ve güzel kullanımını sağlamaya yönelik okuma, dinleme, anlama, konuşma, münazara ve yazma becerilerini destekleyici,
- Öğrenenlerin eleştirel, analitik, özgün düşünme becerilerini, akademik başarılarını destekleyici ve geliştirici,
- Görsel, dijital okuryazarlık, medya okuryazarlığı gibi farklı okuryazarlıkları destekleyici,
- Engelli öğrenenlerin istek ve gereksinimlerine cevap verecek niteliklere uygun olur.
- Seçilen kaynakların içinde özel eğitim ihtiyacı olan öğrenenlere yönelik materyallerbulunur.
- Okul kütüphanesine bağışlanacak kitaplar, bu Yönetmelik çerçevesinde Seçim ve Ayıklama Komisyonu tarafından değerlendirilir.
- Türk millî eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olmayan kitaplar kütüphanelerde, sınıf kitaplıklarında, oluşturulan alanlarda ve gezici kütüphanelerde
- Kütüphane kaynakları; Bakanlıktan gönderilen kaynaklar ile satın alma, bağış ve imkânlara göre değişim yoluyla sağlanır.
Kataloglama ve sınıflama
MADDE 15- (1) Kütüphaneye sağlanan kaynakların gerekli kayıtları tutulur ve kaynaklardaki bilgilere sağlıklı erişim için bibliyografik kimlikleri hazırlanır. Bu işlemler için Bakanlıkça belirlenen kataloglama ve sınıflama sistemi kullanılır. Kataloglar; yazar adı, kaynak adı ve konularına göre alfabetik olarak düzenlenir. Yapılan işlemler bilgisayar ortamına aktarılır.
(2) İşlemler kütüphane otomasyon sistemi üzerinden yürütülür.
Bakım, onarım ve ayıklama
MADDE 16- (1) Her ders yılı sonunda kütüphane kaynakları, kütüphaneci veya görevlendirilen öğretmen tarafından gözden geçirilir ve tespit edilen hususlar raporla okul müdürlüğüne bildirilir. Onarımı gerekli görülen kaynakların her türlü bakımı yaptırılır. Seçim ve Ayıklama Komisyonu tarafından aşağıda belirtilen nedenlerle ayıklanmasına karar verilen kaynaklar, bir tutanakla tespit edilerek 9/10/2024 tarihli ve 9014 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine göre kayıtlardan düşümü yapılır. 14. maddenin birinci fıkrasının uygun olmayan kaynaklar uygun okullara veya kurumlara devredilir. Ayıklama kapsamında;
- Aşırı kullanımdan dolayı yıpranan,
- Bilimsel değeri kalmayan,
- Kurumun düzeyine uygun olmayan,
- 10 uncu maddede belirtilen kriterlere uygun olmayan, kaynaklar ayıklanır.
- Seçim ve Ayıklama Komisyonu tarafından tespit edilen el yazmaları ve nadir eserler listesi, Genel Müdürlüğe gönderilir.
Kullanıcı hizmetleri
MADDE 17- (1) Kullanıcı hizmetleri, kütüphane koleksiyonundan öğrenen, öğretmen ve diğer personelin etkili biçimde yararlanmasıyla ilgili işlemlerden oluşur.
Danışma hizmetleri
MADDE 18- (1) Öğretmen ve öğrenenlerin dersleri ile çeşitli konulardaki bilgi gereksinimlerini en kısa sürede karşılamalarına yardımcı olmak üzere kütüphanede danışma hizmeti verilir. Bu hizmet, basılı kaynaklarla olduğu gibi olanaklar ölçüsünde elektronik ortamlarla da karşılanır. Bu amaçla aşağıdaki işlemler yapılır:
- Danışma kolekssiyonu oluşturulur. Burada ders kitapları, ansiklopediler, sözlükler, atlaslar, yıllıklar, rehberler, bibliyografyalar, kataloglar, listeler ve benzerleri
- Basılı olmayan kaynakların dijital nüshaları imkanlar dahilinde sağlanarak hizmete
sunulur.
- Koleksiyon, kütüphanede ulaşılabilecek bir alanda hizmete
- Bu hizmetlerden yararlanacaklara sürekli yardımcı
Kütüphaneden yararlanma
MADDE 19- (1) Kütüphaneci veya kütüphaneden sorumlu öğretmen; çalışma takvimi doğrultusunda planlanan etkinliklerde kütüphanecilik kulübü öncülüğünde diğer kulüplerle, rehber, sınıf/şube rehber öğretmenleriyle, zümre başkanlarıyla ve alan öğretmenleriyle iş birliği içinde;
- Her öğretim yılı başında öğrenenlere, gruplar hâlinde kütüphanenin danışma kaynakları ile varsa elektronik kaynakların kullanımını öğretir.
- Okul türü, alanları, okuyucu kitlesi dikkate alınarak öğrenenlere yönelik yazar, çizer, şair, gazeteci, bilim insanı, meslek erbabı, müzisyen, ressam, tiyatrocu, sporcu ve benzeri kişilerle yüz yüze ya da uzaktan söyleşiler ve buluşmaların düzenlenmesini sağlar.
- Çalışma takvimi doğrultusunda Kütüphaneler Haftası, Dünya Çocuk Kitapları Haftası gibi belirli gün ve haftalarda kütüphane etkinliklerinin düzenlenmesini sağlar.
- Kitap tanıtım panolarının hazırlanmasını sağlar.
- Etkili ve verimli okuma becerileri kazandırmak için kitap okuma takımlarının oluşturulmasını sağlar.
- Yerel ve ulusal kütüphaneler, kitap fuarları, yeni nesil kütüphaneler, kitapçılar çarşısı, sahaflar, matbaalar, üniversitelerin bilgi ve belge yönetimi bölümleri, kitap tamir atölyeleri, cilt atölyeleri, müzeler ve benzeri yerlere geziler ve ziyaretler düzenler.
- Okumanın bir kültür olarak hayatın her alanında devam ettiğini göstermek amacıyla okul bahçeleri, toplu taşıma araçları, otobüs durakları, metro istasyonları, alışveriş merkezleri, sahiller, havalimanları, parklar, yaylalar, stadyumlar, tiyatro-sinema salonları, millet bahçeleri, tarihî mekânlar, camiler, ören yerleri, açık hava müzeleri ve benzeri farklı mekânlarda farkındalık oluşturacak etkinliklerin yapılmasını sağlar.
- Öğrenen yazılarından oluşacak dergi, dergicik, bülten, duvar gazetesi, e-dergi gibi
yayınların hazırlanmasını ve bu çalışmalara destek verilmesini sağlar.
- Öğrenenlerin ilgisini farklı kitaplara çekmek ve okuma kültürü kazandırmak amacıyla okul kütüphanesinde çok okunan ve okunmasında fayda görülen kitaplar listesini belirli aralıklarla ilan edilerek kitap tanıtımlarına yönelik etkinlikler düzenlenmesini sağlar.
- Biyografik okuma grupları oluşturulmasını sağlar.
- Bilim, tarih, kültür, sanat, düşünce ve medeniyet mirasımızı anlamaya, yorumlamaya ve tanıtmaya yönelik tematik okuma gruplarının oluşturulmasını sağlar.
- Okuma kültürünü geliştirmek amacıyla okul öncesi eğitim kurumlarındaki öğrenenlere yönelik kütüphane ortamında sesli kitap okuma, kitap karakterlerini canlandırma ve benzeri çalışmaların yapılmasını sağlar.
- İlkokul kademesindeki öğrenenlere her ay en az bir defa kütüphane ortamında
kütüphanedeki kaynakların kullanımına yönelik etkinliklerin düzenlenmesini sağlar.
- Etkili ve verimli okuma amacıyla öğrenenlerin düzenli kitap okumalarını sağlar.
- Öğrenenlerle kitap tahlilleri/münazaraları/sohbetleri yapılması ve kitap özetlerinin çıkarılarak paylaşılması ve benzeri etkinliklerin düzenlenmesini sağlar.
- Kütüphanelerin ve sınıf kitaplıklarının zenginleştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmasını sağlar.
- Öğrenenleri araştırma yapmak amacıyla yazılı, basılı ve dijital kaynaklara erişimi ve kullanımı ile ilgili uygulamalı çalışmalara yönlendirir.
Ödünç verme hizmeti
MADDE 20- (1) Öğrenen, öğretmen ve okul topluluğunun diğer üyeleri okul kütüphanesinin doğal kullanıcısıdır. Ödünç verme işlemi gerçekleştirilirken öğrenenler, öğretmenler ve okul topluluğunun diğer üyeleri kütüphaneye üye olmak koşuluyla ödünç verme servisinden yararlanması sağlanır. Ancak;
- Danışma kaynakları,
- Piyasada mevcudu bulunmayan kitaplar,
- Süreli yayınlar, ödünç verilmez.
- Okul kütüphanelerinden öğrenen, öğretmenler ve okul topluluğunun diğer üyelerinin yararlanma süreci ve ödünç verme hizmeti kütüphane otomasyon sistemi üzerinden yürütülür.
- Öğrenenlerin ve öğretmenlerin okuldan/kurumdan ayrılması durumunda otomasyon sistemindeki üyelikleri sonlandırılır.
Ödünç verme servisi
MADDE 21- (1) Ödünç verme servisine üye olmak isteyen öğrenen, öğretmen ve okul topluluğunun diğer üyelerinin işlemleri otomasyon sistemi üzerinden yürütülür.
Ödünç alma süresi
MADDE 22- (1) Bir kitabı ödünç alma süresi on beş gündür. Bu süre gerekli görüldüğü durumlarda (ödev/projenin sonuçlandırılmaması vb.) 15 gün daha uzatılabilir. Kütüphaneye iadesi yapılmayan kitapların takibi kütüphaneci veya kütüphaneden sorumlu öğretmen tarafından yapılır. Öğrenenlerin ve öğretmenlerin okuldan ayrılması sebebiyle otomasyon sistemindeki üyeliklerinin sonlandırılması durumunda alınan ödünç kitabın kütüphaneye iadesi sağlanır. Öğrenenlere bir defasında en fazla üç, öğretmenlere en fazla beş kitap ödünç verilebilir.
Kitabın ödünç verilmesi
MADDE 23- (1) Ödünç verilecek kitaplarla ilgili iş ve işlemler kütüphane otomasyon sistemi üzerinden yapılır.
MADDE 24- (1) Kütüphaneden ödünç verilebilmesi için şunlar yapılır:
- Ödünç verilen kitap ve ödünç verme tarihi otomasyon sistemine
- Kaynak teslim edildiğinde otomasyon sistemi üzerinden iade alınır.
Kütüphane kaynaklarının hasara uğratılması veya kaybedilmesi
MADDE 25- (1) Ortaöğretim okul kütüphanelerinde hasara uğratılan veya kaybedilen kaynak ilgili kişiden temin edilir, temin edilememesi hâlinde o günkü piyasa bedeli, hasara uğratan veya kaybeden kişiden alınır. Kaynak bedeli ile mevcudu varsa aynısı yoksa kaybedilenin kaydı silinerek başka kaynak satın alınır.
Kütüphane çalışma saatleri
MADDE 26- (1) Okul kütüphanelerinin eğitim öğretim ve mesai saatlerinde açık olması esastır. İhtiyaç halinde öğrenenlerin projeleri ve ödevleri için okul/kurum müdürlüğünce belirlenecek saatlerde de hizmet verilebilir.
- Kütüphanede düzenlenecek etkinlikler için zaman planlaması yapılır.
- Yatılı ve pansiyonlu okullarda ders saati bitimi ve hafta sonu tatil günlerinde okul yönetiminin hazırlayacağı planlamaya göre kütüphanenin açılış ve kapanış saatleri ayrıca
Kaynaklara ait sayısal standartlar aşağıdaki gibidir.
Öğrenen Sayısı |
Minimum |
Yeterli |
Standart |
300’den az |
5.000 |
7.000 |
9.000 |
300-600 |
7.500 |
10.000 |
12.000 |
601-1.000 |
12.000 |
16.000 |
20.000 |
1.001 + |
15.000 ya da öğrenen başına 10 kaynak |
Öğrenen başına 10- 15 kaynak |
Öğrenen başına 15- 20 kaynak |
- Öğrenen başına düşen, farklı başlıklardan oluşan, kitap ve e-kitap adedi 15 ile 20 kitap
arasındadır ve her yıl koleksiyon %10 ile %20 oranında ayıklanmalı ve güncellenmelidir.
- Ayıklama çerçevesinde;
- Aşırı kullanımdan dolayı yıpranan,
- Bilimsel değeri kalmayan, ve güncelliğini kaybeden,
- Kurumun düzeyine uygun olmayan,
- Uygunluk kararları kaldırılan,
- Dergiler için iki yıllık süreyi tamamlayan (kütüphane politikasına göre süre değişebilir), yayınlar koleksiyondan çıkarılmalıdır.
- Başkanlıkça, Bakanlık yayınlarından imkânlar ölçüsünde kurumlara gönderilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Denetim
MADDE 27- (1) Okul kütüphanelerinin denetimi genel hükümlere göre yapılır.
Yürürlükten kaldırılan yönerge ve yönetmelik
MADDE 28- (1) 22/8/2001 tarihli ve 24501 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Okul Kütüphaneleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 29- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 30- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Millî Eğitim Bakanı yürütür.